درس هفتم فارسی هفتم: علم زندگانی

1-كبوتر بچه ای با شوق پرواز به جرئت كرد روزی بال و پرباز

روزی جوجه کبوتری به شوق پرواز با شهامت شروع به پرواز کرد .

2-پرید از شاخكی بر شاخساری گذشت از بامكی بر جوكناری
از شاخه ی کوچکی به شاخه کوچک دیگری پرید و از کنار بام کوتاهی به کنار جوی آبی پرید

3-نمودش بس كه دور آن راه نزدیك شدش گیتی به پیش چشم تاریك
آن راه نزدیک از بس که به نظرش دور آمد دنیا پیش چشم او سیاه شد

4-زوحشت سست شد بر جای ناگاه زرنج خستگی درمانده در راه
از ترس زیاد درجا سست و بی حال شد و از سختی خستگی در راه درمانده شد و نتوانست راه را ادامه دهد

5-فتاد از پای و كرد از عجز فریاد زشاخی مادرش آواز در داد
از پا افتاد و ار ناتوانی فریاد کشید ، مادرش از شاخه ای صدایش زد

6-ترا پرواز بس زود است ودشوار زنو كاران كه خواهد كار بسیار
برای تو پریدن بسیار زود و سخت است و هیچ کس از افراد بی تجربه و تازه کار انتظار کارهای بزرگ ندارد ؟

7-هنوزت نیست پای برزن وبام هنوزت نوبت خواب است وآرام

هنوز قدرت رفتن به کوچه و پرواز به بر روی پشت بام نداری. اکنون وقت خوابیدن و استراحت توست.

8-ترا توش هنر می باید اندوخت حدیث زندگی می باید آموخت

تو باید هنر و فن و تجربه لازم را به دست بیاوری و راو و رسم زندگی کردن را یاد بگیری

9-بباید هردو پا محكم نهادن ازآن پس فكر بر پای ایستادن
ابتدا باید دو پایت را محکم بر زمین بگذاری بعد از آن به فکر برپا ایستادن باشی و بخواهی به خودت متکی باشی

10-من اینجا چون نگهبانم تو چون گنج تو را آسودگی باید مرا رنج
من اینجا مانند نگهبانی هستم و تو گنج هستی ، تو باید استراحت کنی و من سختی بکشم

11-مرا در دامها بسیار بستند زبالم كودكان پرها شكستند
بسیار اتفاق افتاده است که مرا اسیر کردند و کودکان پر و بالم را نیز شکسته اند .

12-گه از دیوار سنگ آمد گه از در گهم سر پنجه خونین شد گهی سر

گاه از سوی دیوار و گاه از در خانه به من سنگ پرتاب کردند.گاهی چنگال هایم و زمانی سرم زخمی شد

13-نگشت آسایشم یك لحظه دمساز گهی از گربه ترسیدم گه ازباز
استراحت یک لحظه بامن همدم نشد ، گاهی از گربه و گاهی هم از باز شکاری ترسیدم

14-هجوم فتنه های آسمانی مرا آموخت علم زندگانی
فتنه هایی که از زمین و هوا به من هجوم می آورد , به من روش زندگی کردن را یاد داد

15-گردد شاخك بی بن برومند زتو سعی وعمل باید زمن پند

نهال کوچک بدون ریشه قوی نمی شود و ریشه نمی کند تو باید برای زندگی تلاش کنی و من با تجربه هایم تو را نصیحت می کنم

خود ارزیابی
1-چرا گیتی به چشم کبوتر بچّه تاریک شد؟زیرا مسیر کوتاهی که پرواز کرده بود به نظرش طولانی آمد و احساس کرد گم شده است.
٢ -به نظر شما کبوتر بچّه ممکن است چه پاسخی به پند مادر داده باشد؟مادر عزیزم از این که به فکر من هستی و تجربیات خودت را در اختیارم می گذاری ممنونم.سعی می کنم آنها را در زندگی ام به کار ببرم.
3- پیام اصلی درس چیست؟به کار بردن پند ها و تجربیات بزرگترها

دانش های زبانی و ادبی
نکتۀ اوّل
به این جمله ها توجه نمایید و درباره آنها گفت وگو کنید.
زهرا آمد.
دوستم سیب را خورد.
رامین کیف را از بازار خرید.
برادرم توپ را به احسان داد.
همان طور که پیش تر گفتیم <<فعل >>، اصلی ترین بخش یک جمله است. برخی از فعل ها مانند فعل<<آمد >> فقط با نهاد، جمله ای می سازند که معنی کاملی دارد. بعضی دیگر مانند فعل <<خورد >> با گرفتن مفعول، جمله کاملی می سازند. گروهی نیز مانند فعل <<خرید و داد >> علاوه بر نهاد و مفعول، بخش دیگری می گیرند. به این بخش که برای کامل شدن معنای جمله آمده است، <<متمّم >> می گویند. متمّم در جمله سوم <<بازار >> و متمّم در جمله چهارم <<احسان >> است. کلمه هایی مانند <<از، به و. >> قبل از متمّم به کار می روند و نشانه متمّم هستند.

نکتۀ دوم
به این بیت توجّه کنید:
نمودش بس که دور آن راه نزدیک شدش گیتی به پیش چشم تاریک
اگر شعر را به نثر برگردانید، احتمالاً این گونه خواهید نوشت:
آن راه نزدیک، آنقدر دور به نظرش رسید که گیتی )دنیا( پیش چشم او تاریک شد.
در برگرداندن شعر به نثر چه اتفاقی می افتد؟
می بینید که قسمت های مختلف شعر وقتی به نثر تبدیل می گردند، جابه جا می شوند. در جمله <<گیتی
)دنیا( پیش چشم او تاریک شد. >> فعل در پایان جمله قرار می گیرد امّا در شعر به اوّل بیت منتقل شده
است. این جابه جایی در شعر و نثر ادبی بر زیبایی سخن می افزاید.

آیا همه اجزای جمله را می توان به دل خواه )در شعر و نثر( جابه جا کرد؟

١- سه بیت از درس را انتخاب کنید و با خطّ زیبا بنویسید.
٢- در بیت های زیر متمّم ها را مشخص کنید و بنویسید.
پرید از شاخکی بر شاخساری گذشت از بامکی بر جوکناری
زوحشت، سست شد بر جای ناگاه ز رنج خستگی درماند در راه
٣ -دو واژه کوتاه شده از متن درس پیدا کنید و شکل کامل آن را در جدول زیر، مانند نمونه
بنویسید.
کوتاه شده کامل
فتاد افتاد
ترا تو را

ز رنج از رنج

٤- با توجه به معنی، املای صحیح کلمه را انتخاب کنید.
الف( هجوم حجوم = حمله ب( اجز عجز = ناتوانی

5-بیت یکم و دوم را به نثر برگردانید و درباره جابه جایی اجزای جمله ها توضیح دهید.
جوجه کبوتری به شوق پرواز با شهامت شروع به پرواز کرد .

از شاخه ی کوچکی به شاخه کوچک دیگری پرید و از کنار بام کوتاهی به کنار جوی آبی پرید

٦ یک مفعول و یک متمّم از صفحه نخست درس پنجم، پیدا کنید و جمله های آن را بنویسید

قلب لانه گنجشک نیست که بهار ساخته شود و در پاییز بادآن را با خودش ببرد

متمم مفعول

٧ یک بند درباره ضرب المثل <<آزموده را آزمودن خطاست >> بنویسید.

این مثل اشاره به یکی از فرمایشات پیامبر اکرم (ص) دارد که فرمودند:مومن از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود.کاربرد این مثل هنگامی است که کسی بخواهد کاری انجام دهد که قبلا هم انجام داده و شکست خورده است یا دیگران آن را تجربه کرده اند.

٨ درباره <<راه های موفّقیّت در زندگی >> یک انشا بنویسید

درس سیزدهم: اُسوهٔ نیکو

درس دوازدهم: خدماتِ متقابل اسلام و ایران

درس یازدهم: عهد و پیمان، عشق به مردم، رفتار بهشتی، گرمای محبّت

درس دهم:کلاس ادبیات

درس نهم: نصیحت امام

درس هشتم: زندگی همین لحظه هاست

درس هفتم: علم زندگانی