متن درس سیزدهم از دو غزل امام خمینی )ره( و قیصر امین پور شکل گرفته است. عنوان شعر
آغازین )آشنای غریبان( دارای تناقض)پارادوکس( است که این خود حسن انتخابی است و در آن به
امام رضا )ع(، امام غریبان، اشاره دارد. عنوان دومین غزل، استعاره ای از امام مهدی )عج( است.
لحن خوانش غزل نخستین، لحنی روایی آمیخته با بیان عواطف و آرزوهاست و در غزل امام )ره(
لحنی امیددهنده و بشارت آمیز است.
تصویرسازی های امین پور در آرایه هایی چون تشخیص )چشمه های خروشان تو را می شناسند/
موج های پریشان./ پرسش تشنگی را.( و تشبیهاتی مانند: پرسش تشنگی را تو آبی/ نام تو رخصت
رویش است./ در بیت های آغازین این غزل به چشم می خورد. در بیت چهارم، گل های این باغ،
نمادی از انسا نهای پاک و نی کنهاد ایران زمین است و در مصراع پایانی )کوچه های خراسان.(
مجاز و جان بخشی دیده می شود.
در غزل امام)ره( ظهور حضرت مهدی)عج( همچون فرا رسیدن بهار است که همهٔ استعدادهای
طبیعت دست به دست هم داده و برای رویش نو آماده می شوند و ظهور حضرت مهدی )عج( حیات
مجدّد بشریت برای رشد و بالندگی است.
استعاره از امام >> گل، بهار جان، جان جهان، سلطان زمین و آسمان و منجی جهان << در این غزل
مهدی )عج( است؛ رابطهٔ مراعات نظیر در بین واژگان )گل، بهار، عید(، )گار،لاله، باران، زمین،
آسمان( برقرار است، همچنین بین دو واژهٔ )جان و جهان( آرایهٔ جناس دیده می شود.قالب شعر :غزلچشمه های خروشان تو را می شناسند
موج های پریشان تو را می شناسندمعنی :چشمه های خروشان و موج های پر تلاطم تو را می شناسند.آرایه :چشمه ها و موج ها می شناسند : تشخیصچشمه ، خروشان و موج : مراعات نظیرتکرار << ش >> : واج آراییخروشان و پریشان : مشتق پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی
ریگ های بیابان تو را می شناسندمعنی :تو برای انسان های تشنه ی معرفت ، مانند آبی هستی . شن های بیابان هم ارزش تو را می دانند.آرایه :تو آبی : تشبیهتشنگی و آب : تضاد و مراعات نظیرریگ ها می شناسند : تشخیصنکته :پرسش ، تشنگی : مشتق<< ی >> در آبی و جوابی : اسنادی به معنی هستی<< را >> مصراع اول : حرف اضافه به معنی برای<< را >> مصراع دوم : نشانه مفعولی نام تو رخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران تو را می شناسندمعنی :ای امام رضا (ع) نام تو اجازه ی روییدن
شادابی است و به همین دلیل است که گیاهان
و قطره های باران ، شاداب خود را از تو گرفته اند.آرایه :رویش و برگ ، طراوت و باران : مراعات نظیربرگ و باران می شناسد : تشخیصنکته :رویش و بار ان : مشتقزین سبب : قید علّترخصت : مسند هم تو گل های این باغ را می شناسی
هم تمام شهیدان تو را می شناسندمعنی :ای امام رضا (ع) ، تو همه ی انسانها خوب
و شایسته ی این جهان را می شناسی
و تمام شهیدان هم وجود پاک تو را درک کرده اند.آرایه :گل : استعاره از انسانهای خوبباغ : استعاره از دنیاگل و باغ : مراعات نظیرنکته :<< را >> در مصراع اول و دوم : نشانه مفعولی اینک ای خوب ، فصل غریبی سرآمد
چون تمام غریبان تو را می شناسندمعنی :ای امام خوب ما اکنون زمان غریبی و تنهایی
به پایان رسید چون که تمام انسانهای غریب
و بیگانه تو را می شناسند.آرایه :خوب : مجازاً امام رضا (ع)فصل غریبی : اضافه تشبیهیسرآمدن : کنایهنکته :غریبی : مشتقسرآمد : فعل مرکّب کاش من هم عبور تو را دیده بودم
کوچه های خراسان تو را می شناسندمعنی :ای کاش آن زمانی که از خراسان عبور می کردی
من هم بودم و مانند مردم خراسان حضور
تو را درک می کردمآرایه :کوچه های خراسان : مجازاً مردم خراسانکوچه های خراسان می شناسند : تشخیص ،تلمیح به سفر امام رضا (ع) به نیشابورنکته :کاش : شبه جمله قیصر امین پورتاریخ ادبیات :قیصر امین پور از شاعران معاصر است کهاز آثار وی می توان به موارد زیر اشاره کرد : منظومه ظهر روز دهم مثل چشمه، مثل رود به قول پرستو مجموعه شعر آینه های ناگهان مجموعه شعر گل ها همـه آفتابگردان اندو سر انجام وی پس از تصادفی در سال ۱۳۷۸ همواره از بیماری های مختلف رنج می بردو حتی دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوندکلیه را پشت سر گذاشته بود و در نهایت حدودساعت ۳ بامداد سه شنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ در بیمارستاندی درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مزار شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.توجه :تو را می شناسد : ردیف شعر************************************** میلاد گل و بهار جان آمد برخیر که عید می کشان آمدمعنی :میلاد حضرت مهدی (ع) فرا رسید و وجود عاشقانش را پر از شادی و نشاط کرد.برخیز زیرا زمان خوشی و شادابی استآرایه :گل و بهار جان : استعاره از حضرت مهدی (عج)بهار ، گل ، عید ، میلاد : مراعات نظیرمی کشان : استعاره از عارفان و عاشقانخاموش مباش زیر این خرقه
بر جان جهان ، دوباره جان آمدمعنی :گوشه نشینی و افسردگی را رها کن زیرا با
تولد امام زمان (عج) تمام مردم جهان
روح و جان تازه ای گرفتند.آرایه :جان و جهان : جناستکرار << ج >> : واج آراییجهان : مجازاً مردم گار زعیش ، لاله باران شد
سلطان زمین و آسمان آمدمعنی :تمام هستی به خاطر تولد سرور آسمان و
زمین ( امام زمان ) شاد و زیبا شد.آرایه :گار ، عیش و لاله : مراعات نظیرسلطان : استعاره از حضرت مهدیزمین و آسمان : تضاد ، مراعات نظیر و مجازاً تمام هستی
آماده ی امر و نهی و فرمان باش
هشدار ، که منجی جهان آمد
امام خمینی ( ره )تاریخ ادبیات :امام خمینی ( ره ) بنیانگذار و رهبر فقید جمهوری اسلامی است و از جمله آثار وی می توان به دیوان شعر و کتاب چهل حدیث اشاره کرد.( 1368-1281 هجری شمسی)معنی :آگاه باش که امام زمان ، نجات بخش مردم، به دنیا آمده ، سپس با تمام وجود آماده اجرادستور و امر او باش.آرایه :امر و نهی : تضادجهان : مجازاً مردملغت :رخصت : اجازهرویش : روییدنطراوت : شادابیزین سبب : به این علّتاینک : اکنونفصل : زمانغریبی : نا آشنان بودنسرآمد : پایان یافتمیلاد : تولدمی کشان : باده نوشان (عارفان و عاشقان)خرقه : لباس ، جامه ی عارفان و درویشانعیش : خوشیسلطان : پادشاهنهی : منعهشدار : آگاه باشمنجی : نجات دهندهخود ارزیابی :1. چرا شاعر می گوید << فصل غریبی سرآمد >> ؟زیرا امروز همه مردم حتی بیگانگان نیز امام رضا را می شناسند.2. در شعر دوم ، برای میلاد امام زمان(عج) چه توصیف هایی به کار رفته است ؟میلاد امام زمان ، مثل گل و بهار ، موجب شادی و نشاط عارفان و عاشقان و مثل جان تازه ای در پیکرعالم هستی دانسته شده است.3. رهبران جامعه ی اسلامی ، چه نقشیدر هدایت مردم دارند ؟چون الگو و رهبر مردم جامعه هستندمی توانند هدایت گر آنان به سوی سعادت باشند.
نوشتــــــــــــــن
1-هم خانوادۀ واژه هـــــــای <<ترخیص، غربت، معابر، ولادت، اعیاد، معیشت، تسلّط نجات>>
را از متن درس بیابید و بنویسید. رخصت - غریبان- عبور -میلاد - عید- عیش -سلطان- منجی
2-در بیت های زیر، قافیه ها را مشخّص کنید و نوع ردیف آنها را بنویسید.
هی بیا با من بران این خرس را خرس را مگزین، مَهِل همجنس را
قافیه: خرس- همجنس/ ردیف:را- را نوع :حرف
شد نفَسِ آن دو سه هم سال او تنگ تر از حادثه حال او
قافیه: سال -حال / ردیف : او-او نوع:اسم (ضمیر)
3-ارتباط معنایی بیت زیر را با درس پیدا كنید و بنویسید.
آب زنید راه را هین كه نگار می رسد مژده دهید باغ را بوی بهار می رسد
درس سیزدهم: اُسوهٔ نیکو
درس دوازدهم: خدماتِ متقابل اسلام و ایران
درس یازدهم: عهد و پیمان، عشق به مردم، رفتار بهشتی، گرمای محبّت
درس دهم:کلاس ادبیات
درس نهم: نصیحت امام
درس هشتم: زندگی همین لحظه هاست
درس هفتم: علم زندگانی
، ,تو ,امام ,های ,جان ,هم ,را می ,تو را ,استعاره از ,است و ,امام رضا
درباره این سایت